• پای پرانتزی 

• زانو پرانتزی

پای پرانتزی به عنوان یک دفرمیته پیش‌رونده در زانوها می‌باشد و به حالتی گفته می‌شود که بدن در حالت ایستاده وقتی که قوزک‌ها با هم در تماس باشند فاصله بین کنگر‌ه‌های داخلی فمور بیشتر از ده سانتی‌متر باشد.

عوامل زیادی میتواند باعث ایجاد زانو پرانتزی یا پای پرانتزی شود از جمله:

• عوامل ژنتیکی
• تروما
• ضعف عضلات
•  بدشکلی‌های استخوانی

اهمیت پای پرانتزی از این نظر می‌باشد که بدلیل اینکه زانو ها از مفاصل اصلی تحمّل‌کننده وزن بدن هستند،بنابراین اگر دچار بدشکلی بشوند، این بدشکلی می‌تواند پیش‌رونده باشد ، به مرور بیشتر شود و روی بقیه مفاصل نیز تأثیر بگذارد. این بدشکلی، علاوه‌ بر ظاهر نازیبا می‌تواند باعث ایجاد تخریب در مفصل گردد.

به طور کلی قسمت داخلی زانوها از توانایی تحمل وزن بیشتری نسبت به قسمت خارجی زانو برخوردار می‌باشد.

بنابراین زمانی که فردی مبتلا به پای پرانتزی می‌باشد، فشار وزن بر قسمت داخلی زانو بیشتر شده که این باعث ایجاد گشتاور حداکثری می‌شود؛ نتیجتا این عارضه پیش‌رونده می‌شود و این فرایند باعث افزایش تخریب در قسمت داخلی زانو می‌شود.

زمانی که فرد به ژنوواروم یا پای پرانتزی دچار می‌باشد، نیروی عکس‌العمل زمین از قسمت داخلی زانو عبور می‌کند و باعث ایجاد گشتاور حداکثری می‌شود. گشتاور حداکثری مثل یک نیروی خارجی می‌باشد که  دائما باعث تشدید دفرمیتی می‌شود.یعنی فردی که به پای پرانتزی مبتلا می‌باشد، وزن بدن وی به طور دائم باعث تشدید این حالت می‌شود و این تشدید، زمینه تخریب زانو را فراهم می‌کند و زمانی که مفصل دچار تخریب می‌شود دیگر قابلیت تحمل وزن را نخواهد داشت.

پای پرانتزی (ژنوواروم) به طور کلی به دو نوع تقسیم می‌‌شود؛ معمولا کودکان تا سن یک و نیم سالگی دارای پای پرانتزی فیزیولوژیک می باشند. که اکثرا به مرور زمان و با رشد کودک، خود به خود برطرف می‌شود. اما نوع دیگری از پای پرانتزی یا ژنوواروم وجود دارد که همراه با انحرافات ساق می‌باشد که این نوع پای پرانتزی از نوع فیزیولوژیک نمی‌باشد و حتما نیاز به درمان دارد.

اسکن کف پا چیست و هزینه آن چقدر است؟

به طور کلی برای درمان پای پرانتزی دو راه وجود دارد؛ همراه با جراحی یا بدون جراحی.

این که برای درمان کدام راه را باید انتخاب کرد، بستگی به شدت دفرمیتی دارد.

برای بررسی شدت دفرمیتی معمولا ارزیابی بالینی و عکس‌برداری رادیولوژی صورت می‌گیرد.اما در درمان بدون جراحی شامل بریسینگ می‌باشد. که بریسینگ یک نوع درمان ارتوزی می‌باشد . درمان های فیزیوتراپی که معمولا این نوع درمان برای گریدهای بسیار پایین می‌باشد. (زمانی که میزان پای پرانتزی خیلی کم می‌باشد.) که در این موارد تقویت عضلات ساق و ران صورت می‌گیرد که باعث می‌شود فشار بر روی زانوها کاسته شود و سرعت پیش‌روی دفرمیتی گرفته می‌شود و به حداقل می‌رسد.

 

 

روش درمان بدون جراحی دیگری که مرسوم می‌باشد، درمان‌های ارتوزی‌ست.یعنی درمان‌هایی که از طریق بریسینگ و مداخلات کفش و کفی‌ست.

زمانی که شدت پای پرانتزی در فرد مقداری از حالت قبلی که در درمان با فیزیوتراپی گفته شد، بیشتر باشد با استفاده از بریس زانو را در راستای درست قرار می‌دهند.اما در صورتی که شدت دفرمیتی زیاد باشد و با فرسایش، التهاب و تخریب همراه باشد؛ بهترین روش برای درمان، جراحی می‌باشد.

که جراحی شامل دو بخش می‌باشد یا استخوان را می‌تراشند که به آن استئوتومی گفته می‌شود یا در صورتی که مفصل کاملا از بین رفته باشد، آرتروپلاستی انجام می‌شود یعنی مفصل زانو را عوض می‌کنند.

بیشتر بخوانیم : مرکز کفش طبی در تهران

درمان پای پرانتزی از راه‌های غیر جراحی(بریسینگ)

شدت دفرمیتی حتی در موارد شدید و نسبتا شدید و متوسط در حیطه درمان در حوزه بریسینگ قرار می‌گیرد. معمولا در درمان پای پرانتزی دو ایده وجود دارد: یا از زانوبندهای سه نقطه فشار استفاده می‌شود که روش بسیار مؤثری‌ست که می‌تواند زانو را کاملا در راستای صحیح و مناسب قرار داده و نگاه دارد.

راه دیگر زمانی‌ست که می‌خواهیم از راه‌های غیرمستقیم برای درمان استفاده کنیم که در این صورت از ساپورتیوهای کف پایی استفاده می‌کنیم. یعنی کفش، کفی و صندل که درون آنها مداخلاتی صورت می‌گیرد که باعث می‌شود زانو در راستای صحیح قرار بگیرد.

در درمان پای پرانتزی به وسیله کفش و کفی یا ساپورتی های کف پایی از لترال وج استفاده می‌شود؟

اما لترال وج چیست؟ و چطور کار می‌کند؟

زمانی که فردی دچار پای پرانتزی می‌باشد این بیماری به مرور روی راه رفتن وی تأثیر می‌گذارد، این اثر بدین‌گونه می‌باشد که وزن به مرور روی لبه خارجی پا قرار می‌گیرد؛ یعنی زمانی که فرد راه می‌رود، اگر کف پا را به دو قسمت تقسیم کنیم، قسمت خارجی پا متحمّل وزن بیشتری خواهد بود و این رویه به مرور خود باعث تشدید پای پرانتزی می‌شود.

در لترال وج، قسمت لبه خارجی کف پا، با میزان شیبی که در معاینه مشخص شده پر می‌شود و وج بر روی کفش، کفی یا صندل اعمال می‌شود.

زمانی که فرد دائما، با استفاده از آنها راه می‌رود وزن از قسمت داخلی پا برداشته می‌شود و زمانی که این اتفاق حاصل می‌شود نتیجتا سرعت تخریب کاهش می‌یابد و درد زانو از بین می‌رود و حتی راستای زانو نیز تا حدّی بهبود می‌یابد.

اما روش دیگر درمان غیر جراحیِ پای پرانتزی؛ یعنی استفاده از زانوبندهای سه نقطه فشار (three point pressure ).

زانوبندهای سه نقطه فشار می‌تواند هم در حین راه رفتن مورد استفاده قرار گیرد که در این صورت فشار خوبی وارد می‌کند و باعث می‌شود تا زانو در راستای درست خود قرار گرفته و روند درمان را به ‌خوبی و با سرعت مناسبی پیش ببرد و هم می‌تواند به صورت شبانه و به هنگام خواب مورد استفاده قرار گیرد.

استفاده شب هنگام زانوبندهای سه نقظه فشار به این صورت می‌باشد که فرد زمانی که برای خواب آماده می‌شود این زانوبند را باید ببندد تا زانو در راستای درست خود قرار گیرد. این اتفاق به برور باعث ایجاد توازن در عضلات شده و باعث می‌شود تا شکل و فرم زانو بهبود یابد.

زانوبندهایی که برای استفاده روزانه و راه رفتن طراحی شده‌اند، ساختار راحت‌تری دارند و به این دلیل که فرد با آنها راه می‌رود تأثیر بسیار بیشتری دارند و همچین سرعت تأثیرگذاری و بهبودی در این مدل بسیار بیشتر است.

اما زانوبندهایی که به صورت شبانه و به هنگام خوابیدن مورد استفاده قرار می‌گیرند، ساختار سفت و سخت‌تری دارند و فشار بیشتری هم اعمال می‌کنند اما معمولا تأثیر کمتری دارند!

شدت پای پرانتزی

روش تشخیص این عارضه و همین‌طور شدّت آن، بسیار ساده می‌باشد.

برای این کار کافی‌ست فرد در حالت عادی و آناتومیک خود بایستد و دو قوزک پای خود را کنار یکدیگر و در تماس یکدیگر قرار دهد. سپس فاصله بین دو زانو(فمور) اندازه‌گیری شده و مورد بررسی قرار می‌گیرد.اگر این فاصله بیش از 10 سانتی‌متر باشد، گرید بیماری شدید تلقی می‌شود.

اما چرا از فردی که دچار پای‌ پرانتزی می‌باشد اسکن کف پا گرفته می‌شود؟

عارضه پای پرانتزی اصولا بر روی راستا و جایگیری دیگر مفاصل نیز اثر می‌گذارد، یعنی معمولا مچ پای فرد دچار ورم می‌شود، روی کف پای فرد تاثیر گذاشته و باعث می‌گردد وزن بر روی قسمت خارجی کف پا اعمال شود. زمانی که اسکن روی کف پا انجام می‌گیرد در واقع میزان فشار وارد بر لبه خارج پا اندازه‌گیری می‌شود و بر اساس این میزان فشار، وج اعمال می‌شود.

وج بر روی قسمتی که نیروی عکس‌العمل زمین به آن وارد می‌شود اثر می‌گذارد و از فشار وارد بر زانو کاسته می‌شود؛ که اصطلاحا به آن آفلود کردن لبه داخل زانو گفته می‌شود.به همین دلیل است که در درمان پای پرانتزی از کفش و کفی و صندل استفاده می‌شود.

زمانی که فرد پای خود را بر زمین می‌گذارد، فرم قرار گیری کف پا بر روی زمین، روی مفاصل فوقانی کف پا تاثیر‌ می‌گذارد. به همین دلیل فرد دچار پای پرانتزی بعد از مدتی دچار درد و فرسایش می‌شود.

تقویت عضلات می‌تواند سرعت فرسایش بین مفاصل فوقانی را کاهش دهد و از تخریب مفصل جلوگیری کند. از این نظر ورزش بسیار مؤثر خواهد بود. (ورزش‌های مناسب برای تقویت عضلات نگه‌دارنده اندام تحتانی)

در روند درمان همیشه با هر میزان شدت می‌توان مداخلات کفش و کفی را اعمال کرد؛ زیرا مداخلات کفش و کفی هم نسبت به روش‌های درمانی دیگر، ارزان‌تر است و هم مریض خیلی راحت‌تر با آن کنار می‌آید و روزمره می‌باشد. به همین دلیل درمان پای پرانتزی از طریق مداخلات کفش و کفی درمان جذاب‌تری‌ست که در دنیا هم طرفدار بیشتری دارد و بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولا بیمارانی که از آن استفاده می‌کنند نیز رضایت بیشتری دارند.

بیشتر بخوانیم : آشنایی با پای مصنوعی هوشمند 

 

 

اصلاح و درمان کامل پای پرانتزی

معمولا پروسه اصلاحی در سن‌های پایین و زیر 15 سال است که به خوبی جواب می‌دهد.

زمانی که کودکی دچار پای پرانتزی یا ژنوواروم شدید می‌باشد، برای درمان آن بریس تجویز می‌شود.بریس‌هایی که برای درمان کودکان ارائه می‌شود و معمولا برای اصلاح، از بریس‌های بلند استفاده می‌شود که  Long leg brace نام دارد.

معمولا زانوبندهای سه نقطه فشار برای کودکان تجویز نمی‌شود و برای بزرگسالان می‌باشد.

در درمان پای پرانتزی شدید کودکان که از لانگ لگ بریس (بریس‌های بلند) استفاده می‌شود؛ سیستم سه نقطه فشار به کفش آنها متصل می‌گردد و تمام پا را در بر می‌گیرد و کجی را خیلی بیشتر و بهتر کنترل می‌کند.

این روش درمان کاملا اصلاحی‌ست و این بدین معنی‌ست که این روش بهترین راه برای درمان پای پرانتزی در سنین پایین و کودکان می‌باشد.اما در سنین بالاتر استفاده از بریس‌های بلند بسیار دشوار خواهد بود و توصیه نمی‌شود و روش‌های راحت‌تری برای درمان پیشنهاد می‌شود.

علاوه بر آن در سنین بالاتر پروسه اصلاحی وجود دارد اما اصلاح کامل آن سخت خواهد بود و بیشتر هدف کنترلی خواهد بود یعنی برای جلوگیری از افزایش تخریب و شدت بیماری.

بنابراین در کودکانی که دچار پای پرانتزی شدید می‌باشند هدف اصلاح دفرمیتی می‌باشد اما در سنین بالاتر هدف بیشتر کنترل دفرمیتی است.زیرا که ژنوواروم یا پای پرانتزی زمینه ساز تخریب‌های شدید در مفصل است.

به طور کلی در درمان کودکان، تجویز کفش ارتوپدی و کفی قطعی خواهد بود که به صورت روزانه مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای شب و به هنگام خواب نیز بریس سه نقطه فشار به آنها داده خواهد شد.

درصورت رضایت خانواده و برای اصلاح قطعی پای پرانتزی شدید در کودکان، از بریس‌های بلند هم استفاده می‌شود. که بریس‌های بلند برای کودک طراحی شده و به کفش وصل می‌شود تا به صورت شبانه روز از آن استفاده کند. که نتیجه نهایی در این درمان بسیار ایده‌آل خواهد بود.

 

پای پرانتزی یا زانوی پرانتزی از مشکلات بسیار رایج در بدن می باشد که ریشه شکل گرفتن آن در بسیاری از مواقع شرایط رشد جنین در رحم مادر است. عدم توجه به درمان این مشکل نه تنها می تواند بر نحوه راه رفتن افراد اثرگذار باشد، بلکه شکل و ساختار کلی بدن را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد، به طوریکه در بسیاری از مواقع می تواند منجر به معافیت از سربازی می گردد. در ادامه به چند مورد از حرکات اصلاحی زانو پرانتزی و همچنین شرایط معافیت با این بیماری اشاره خواهیم داشت.

حرکات اصلاحی پای پرانتزی

به منظور درمان فاصله زیاد بین پاها و مشکل پرانتزی بودن آنها روش های مختلفی وجود دارد که با توجه به شرایط سنی فرد و همچنین درجه بیماری انتخاب میشود. یکی از اصلی ترین راهکارها برای بهبود این مشکل از دوران کودکی، انجام حرکات ورزشی و کششی می باشد. از جمله حرکات اصلاحی پای پرانتزی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

حرکت اصلاحی زانو پرانتزی 1

یکی از بهترین و البته آسان ترین حرکات کششی و اصلاحی برای بهبود زانو پرانتزی نشستن بر روی زمین و باز کردن پاها در دو طرف تا حد امکان می باشد. پس از قرار گرفتن در این حالت، لازم است انگشتان دست را به انگشتان پا برسانید. پس از رساندن انگشتان دست به پا حدود 30 ثانیه در این حالت قرار گیرید. این فعالیت بهتر است 3 مرتبه در روز انجام شود. انجام این تمرین در روزهای ابتدایی کمی سخت بوده و به مرور اسان تر خواهد شد.

حرکت اصلاحی زانو پرانتزی 2

در این تمرین نیاز به یک میز با ارتفاع متوسط دارید که بتوانید ساق پا را روی آن قرار دهید و کف پای دیگر را به صورت کاملا صاف روی زمین قرار داده و زانوی آن نیز بدون خمیدگی باشد. ارتفاع این میز باید به اندازه ای باشد که در ناحیه داخل ران کشش را احساس کنید. حدود 30 ثانیه در این حالت قرار گیرید و سه مرتبه در روز آن را تکرار کنید تا به مرور روند درمان و اصلاح مشکل پاها بهبود پیدا کند.

حرکت اصلاحی 3

برای انجام این تمرین لازم است فوم استوانه ای یا بالشت را بین پاها در ناحیه زانو قرار دهید و ابتدا به صورت کاملا صاف ایستاده و به مرور به طرف زمین خم شوید. تلاش کنید تا نوک انگشتان دست را به پاها برسانید. این تمرین حدود 10 مرتبه در روز لازم است تکرار شود.

شرایط معافیت پای پرانتزی

با توجه به مشکلات و محدودیت هایی که پاهای پرانتزی برای فرد ایجاد می کنند، به همین دلیل یکی از روش های رایج برای معافیت از سربازی به شمار می رود. البته شرایط معافیت با پای پرانتزی به درجه این اختلال و میزان فاصله دو قوزک پا از هم بستگی دارد. شرط اصلی برای معافیت دائم در این شرایط این است که بین دو کوندیل فمور یا قوزک پا 12 سانتی متر فاصله باشد. این فاصله اگر کمتر از این مقدار باشد، ممکن است منجر به معافیت از رزم گردد. البته لازم به ذکر است که برای افرادی که دارای تحصیلات بالاتر از کاردانی هستند، میزان فاصله بین دو قوزک پا باید بیشتر از 14 سانتیمتر باشد. تست و بررسی این موارد همگی باید زیر نظر پزشک نظام وظیفه صورت گیرد و با توجه به درجه اختلال و پرانتزی بودن زانوها شرایط معافیت تغییر خواهد کرد.

گروه تخصصی آرتوز و پروتز دکتر سلیمانی یکی از پیشرفته ترین مراکز برای درمان اختلالاتی مانند پاهای پرانتزی با فیزیوتراپی ، جراحی و دستگاه می باشد. این مجموعه انواع کفش های طبی و زانوبندهای مخصوص را با کیفیت و قیمت مناسب ارائه داده و مشاوره های لازم برای انتخاب بهترین درمان را ارائه می دهد.